Przejdź do głównej treści Przejdź do wyszukiwarki

Program profilaktyki ZS 2014 – 2017

Czcionka:

 

Program profilaktyki

realizowany w Zespole Szkół w Mikołajkach Pomorskich

na lata 2014/2015, 2015/16, 2016/2017

    TWÓRCY PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO TO:  
  • Agnieszka Śliwiak- Cybulska- pedagog szkolny
  • Żuchowska Ewa – nauczyciel religii
  • Baurycza Alina- nauczyciel przyrody
  • Ziemieniak Teresa – nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej
  • Wojtkowiak Mariusz – Nauczyciel wychowania fizycznego

  1. Wstęp Program profilaktyki przeznaczony jest dla uczniów Szkoły Podstawowej: klasy I- III i IV-VI oraz wszystkich uczniów Gimnazjum tj. klasy I- III. Program dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska. Tworzy spójną całość z programem wychowawczym Szkoły. Program przewidziany jest do realizacji na trzy lata, począwszy od roku szkolnego 2014/2015 Opracowany program sporządzony został w oparciu o aktualne przepisy prawa oświatowego. 2. Podstawa prawna:
  • Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (t.j. Dz.U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 ze zm.),
  • Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.),
  • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191),
  • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2012 r. poz. 977 ze zm.),
  • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.U. z 2003 r. Nr 26 poz. 226),
  • Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 231 poz. 1375 ze zm.),
  • Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1356 ze zm.),
  • Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 124),
  • Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 1996 r. Nr 10 poz. 55 ze zm.).
  3. Diagnoza problemów występujących w społeczności szkolnej   Diagnozę zachowań ryzykownych przeprowadzono na podstawie rozmów, obserwacji oraz po zasięgnięciu opinii rodziców, uczniów i nauczycieli. W jego tworzeniu wykorzystano wnioski z sondaży i rozmów przeprowadzonych z uczniami , rodzicami , nauczycielami i pracownikami szkoły. Wykorzystano także obserwację zachowań uczniów w szkole, na imprezach okolicznościowych i podczas wyjść poza teren szkoły.     Przeprowadzona analiza wykazała, że największymi problemem w Szkole są:  
  • brak motywacji do systematycznej nauki,
  • brak znajomości zasad współżycia w grupie, nadmierny egoizm,
  • niska kultura osobista,
  • trudności w nauce,
  • niska kultura słowa - używanie wulgaryzmów,
  • przypadki stosowania przemocy i agresji, w tym szczególnie słownej,
  • przypadki palenia papierosów,
  • nieumiejętność wykorzystania wolnego czasu (nadmierne spędzanie czasu przy komputerze – gry komputerowe i internet).
  • wagary.
  4. Założenia programu: 1) Profilaktyka, rozumiana jako zapobieganie występowaniu niepożądanych procesów i zjawisk, określanych jako przejawy patologii życia społecznego, jako system działań wzmacniających lub podtrzymujących różne, dodatnie społecznie postawy uczniów w toku wychowania, realizowana jest podczas działalności edukacyjnej Szkoły, tj. w ramach godzin wychowawczych i w postaci różnych odrębnych zajęć profilaktyczno- -edukacyjnych. 2) Tworzenie szkolnego programu profilaktyki zostało poprzedzone diagnozą potrzeb naszych uczniów, ich problemów, możliwości oraz uwarunkowań otoczenia. 3) Profilaktyka w naszej Szkole powinna koncentrować się na wzmacnianiu czynników chroniących:   a) rozwijanie zainteresowań uczniów oraz przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym (zainteresowanie nauką szkolną), b) wspomaganie rozwoju moralnego uczniów (poszanowanie norm, wartości i autorytetów), c) stwarzanie uczniom możliwości przynależenia do pozytywnych grup rówieśniczych: kół zainteresowań, zespołów sportowych, muzycznych itp. (przynależność do pozytywnej grupy rówieśniczej), d) wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych (silna więź emocjonalna z rodzicami), e) stwarzanie sytuacji, które utrwalą zasady dobrego wychowania, f) prowadzenie cyklu zajęć poświęconych utrwalaniu pozytywnych nawyków zdrowotnych oraz profilaktyce uzależnień.   4) Działalność profilaktyczna Szkoły pozostaje w ścisłym związku z działalnością profilaktyczną w środowisku lokalnym – odgrywa ono ważną rolę w kształtowaniu osobowości ucznia. Jest także pomocne w kształtowaniu odpowiednich postaw moralnych i przygotowaniu wychowanków do dokonywania właściwych i przemyślanych wyborów życiowych. Aby profilaktyka odniosła właściwy skutek, Szkoła współpracuje z następującymi instytucjami:   a) placówki kulturalno-oświatowe (GOK, biblioteka publiczna, kino, teatr, muzea i inne):  
  • uczestnictwo w spektaklach teatralnych o charakterze profilaktycznym,
  • udział w spotkaniach poświęconych problemom zdrowotnym,
  • udział w konkursach organizowanych przez placówki kulturalno-oświatowe,
  • uczestnictwo w seansach filmowych o charakterze profilaktycznym,
  • realizacja projektów edukacyjnych wspólnie z instytucjami wspomagającymi działalność profilaktyczną Szkoły;
  b) placówki oświatowo-opiekuńcze (poradnia psychologiczno-pedagogiczna, powiatowe centrum pomocy rodzinie, sanepid, gminny, gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych, ośrodek pomocy społecznej, ośrodek zdrowia):  
  • pomoc uczniom przejawiającym trudności w zachowaniu i nauce,
  • pomoc dzieciom z rodzin uzależnionych i niewydolnych wychowawczo,
  • udzielanie pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej,
  • udział w prelekcjach organizowanych przez psychologów, pedagogów, lekarzy specjalistów;
  c) wymiar sprawiedliwości (sąd, kuratorzy, policja):  
  • współpraca z kuratorem,
  • udział w zajęciach prowadzonych przez policję na temat przeciwdziałania agresji i przestępczości.
  5. Cele programu: 1) stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania Szkoły, 2) stworzenie warunków powstania Szkoły wolnej od zagrożeń, 3) realizacja projektów edukacyjnych o charakterze profilaktycznym dotyczących promocji zdrowego trybu życia, dobrych nawyków żywieniowych, znaczenia ruchu w życiu młodzieży, 4) zapobieganie poprzez odpowiednią działalność profilaktyczną takim uzależnieniom jak: alkoholizm, narkomania, nikotynizm, lekomania; informowanie o zagrożeniach, m.in. HIV i AIDS, 5) promocja zdrowego stylu życia, 6) kształtowanie właściwego zachowania uczniów, 7) utrwalenie postaw i zachowań społecznych warunkujących prawidłowy rozwój, zmiana obiegowych przekonań na temat stosowania środków psychoaktywnych.   6. Cele szczegółowe programu   Adresaci działań profilaktycznych zdobędą należytą wiedzę i umiejętności w trakcie realizacji programu.   Uczniowie:  
  • wypracowanie szkolnego kodeksu dobrego wychowania,
  • poznawanie zasad savoir-vivre’u w praktyce,
  • systematyczne uświadamianie uczniom szkodliwości używania wulgaryzmów,
  • promowanie szacunku do języka ojczystego,
  • przeprowadzenie cyklu lekcji wychowawczych poświęconych szkodliwości zachowań ryzykownych, w tym wszelkim przejawom przemocy i agresji,
  • realizacja zajęć poświęconych szkodliwości alkoholu, narkotyków, tytoniu, nadużywania leków,
  • zorganizowanie zajęć pozalekcyjnych, rozwijających zainteresowania i pasje uczniowskie, przeprowadzenie diagnozy potrzeb,
  • przeprowadzenie zajęć dotyczących cyberprzemocy, szkodliwości nadmiernego spędzania czasu przy komputerze,
  • kształtowanie postaw tolerancji wobec inności, zasad demokracji, sprawiedliwości społecznej i zasad moralnych,
  • doskonalenie umiejętność efektywnej komunikacji, podejmowania decyzji oraz radzenia sobie ze stresem,
  • budowanie własnego wizerunku i wiary we własne możliwości,
  • zdobywanie wiedzy o zdrowym trybie życia,
  • rozwijanie umiejętności interpersonalnych, asertywności, empatii, rozładowania negatywnych emocji,
  • kształcenie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych,
  • wspieranie rodziców w procesie wychowania uczniów, przeprowadzenie pogadanek, szkoleń, warsztatów, w szczególności dotyczących trudnych zachowań dzieci i młodzieży.
  • uczniowie są zmotywowani do nauki, rozumieją potrzebę zdobywania wiedzy i umiejętności,
  • nauczyciele integrują społeczność szkolną oraz stwarzają system wsparcia dla młodzieży, który promowałby działania związane ze zdrowym stylem życia,
  • uczniowie mają umiejętność podejmowania i realizacji własnych pomysłów oraz trenowania samodzielności,
  • uczniowie potrafią budować pozytywny obraz własnej osoby,
  • uczniowie pogłębiają i wzmacniają naturalne systemy wsparcia, tj. koleżeństwo, przyjaźń, zaufanie i uczciwość,
  • uczniowie zdobywają wiedzę i nabywają umiejętności dotyczące zdrowia fizycznego, psychicznego, społecznego i duchowego,
  • uczniowie budują właściwe relacje w grupie, uczestniczą wspólnie w działaniach Szkoły, uczą się konstruktywnej współpracy
  • uczniowie przyjmują postawy asertywne wobec nakłaniania do spożywania alkoholu i palenia papierosów, rozumieją zagrożenia wynikające z zażywania środków odurzających,
  • uczniowie rozwijają takie umiejętności interpersonalne jak: chronienie siebie w sytuacji nacisku grupowego, asertywność, otwartość, empatia, odreagowanie napięć i budowanie udanych relacji z ludźmi, współpraca w zespole, zasady dobrego wychowania,
  • uczniowie potrafią rozwiązywać problemy – określają różnice zdań, akceptują różnice, poszukują rozwiązań,
  • uczniowie są przygotowani do radzenia sobie z trudnościami wieku młodzieńczego
 
  • Szkoła zapewnia bezpieczeństwo uczniom poprzez wzmocnienie dyżurów nauczycielskich w miejscach newralgicznych, wskazanych w diagnozie badającej stopień poczucia bezpieczeństwa uczniów,
  • Szkoła podnosi świadomość młodzieży na temat skutków używania środków psychoaktywnych i podejmowania racjonalnych decyzji dotyczących ich zażywania,
  • nauczyciele ukazują możliwości stworzenia w środowisku alternatyw dla nadużywania alkoholu, narkotyków, a także innych destruktywnych zachowań,
  • uczniowie uczą się umiejętności radzenia sobie z własnymi negatywnymi emocjami oraz z przemocą z zewnątrz,
  • Szkoła oferuje zajęcia pozalekcyjne, rozwijające zainteresowania i będące alternatywą dla spędzania przez młodzież zbyt dużej ilości czasu przed komputerem,
  • Szkoła prowadzi szczegółową kontrolę frekwencji, na bieżąco informuje rodziców o nieobecnościach uczniów i ewentualnych wagarach.
  Rodzice – pedagog szkolny, i wychowawcy klas organizują spotkania ze specjalistami, na których rodzice uczniów:  
  • poznają motywy sięgania przez młodzież po środki uzależniające,
  • poznają instytucje wspomagające wychowanie młodzieży i profilaktykę zachowań ryzykowanych,
  • spotykają się ze specjalistami takimi jak lekarz, policjant, kurator, specjalista ds. prewencji itp.,
  • uczestniczą w prelekcjach organizowanych przez wychowawców, dotyczących bieżących problemów wychowawczych,
  • są wspomagani przez wychowawców i pozostałych nauczycieli w procesie wychowania dzieci.
  Nauczyciele:  
  • stanowią przykład dla uczniów,
  • potrafią rozpoznawać wczesne objawy uzależnienia,
  • wzbogacają własną wiedzę i umiejętności w zakresie zachowań ryzykownych poprzez uczestnictwo w szkoleniach, kursach, warsztatach,
  • potrafią postępować w kontaktach z uczniami w taki sposób, aby nie wyzwalać w nich złości, przekory i poczucia bezradności.
    7. Strategie i metody realizacji programu profilaktyki:   A. Strategie informacyjne (metody):  
  • pogadanka podczas lekcji,
  • spotkanie ze specjalistą,
  • prezentacja filmu ,
  • wycieczka tematyczna,
  • praca w oparciu o tekst przewodni (książkę i blogi),
  • prezentacja teatralna, itp.
  B. Strategie edukacyjne (metody):  
  • realizacja znanych programów edukacyjnych,
  • rysunki,
  • drama,
  • przedstawienia,
  • burza mózgów,
  • dyskusja,
  • symulacja różnych sytuacji życiowych, np. rozwiązywanie wyimaginowanego konfliktu,
  • technika uzupełniania zdań,
  • gry i zabawy dydaktyczne,
  • praca w małych grupach,
  • metody pedagogiki zabawy,
  • happeningi,
  • uroczystości (obrzędowość szkolna) itp.
  C. Strategie działań alternatywnych (metody):  
  • koła zainteresowań,
  • spotkania hobbystów,
  • wycieczki,
  • festyny,
  • zajęcia i zawody sportowe itp.
  D. Reakcja Szkoły na zjawiska zagrażające bezpieczeństwu dzieci i młodzieży, sytuacje interwencyjne:  
  • interwencja w środowisku domowym ucznia prowadzona przez upoważnione osoby lub instytucje,
  • interwencja w środowisku szkolnym ucznia,
  • pomoc psychologiczno-pedagogiczna (prowadzona przez specjalistę),
  • terapia specjalistyczna indywidualna, grupowa (prowadzona przez specjalistę).
  8. Osoby odpowiedzialne za realizację:  
  • Dyrektor/wicedyrektor Szkoły,
  • wychowawcy klas,
  • nauczyciele pozostałych przedmiotów,
  • pedagog szkolny,
  • rodzice,
  • pielęgniarka szkolna.
  9. Ewaluacja programu:
  • ankieta ewaluacyjna,
  • obserwacje,
  • wywiad środowiskowy,
  • rozmowy wychowawcze,
  • opinie uczniów i rodziców,
  • analiza dokumentów Szkoły.
  10. Spodziewane efekty:
  1. zmniejszenie liczby zachowań agresywnych w Szkole, głównie agresji werbalnej,
  2. utrwalenie zachowań asertywnych,
  3. wzrost wiedzy uczniów oraz rodziców na temat uzależnień i przeciwdziałania im,
  4. dbanie o zdrowie fizyczne i psychiczne,
  5. umiejętność organizowania czasu wolnego,
  6. świadome i umiejętne korzystanie z komputera, internetu, TV,
  7. prawidłowe reakcje w sytuacji zagrożenia,
  8. zachowanie higieny osobistej,
  9. sukcesy uczniów w Szkole.
   

Ogólne zadania skierowane do całej społeczności szkolnej

 

Zadania

Formy realizacji

I. Profilaktyka dydaktyczno – wychowawcza
  • Informowanie o organizowanych punktach konsultacyjnych z psychologiem i pedagogiem.
  • Współpraca z rodzicem w kierowanie uczniów na badania do PPP.
  • Zapewnienie pomocy w nauce (zajęcia wyrównawcze, rewalidacyjne, zajęcia korekcyjno-kompensacyjne).
  • Stworzenie uczniom możliwości uczestniczenia w kołach zainteresowań.
  • Informowanie rodziców o rodzajach i formach pomocy proponowanych przez instytucje wspierające szkołę.
  • Pomoc psychologiczno – pedagogiczna na terenie szkoły .
 
II. Zapoznanie uczniów z obowiązującymi regulaminami
  • Zapoznanie uczniów na godzinach wychowawczych ze Statutem, WSO, Programem Wychowawczym, Programem Profilaktyki, Procedurami postępowania w sytuacjach zagrożenia, Regulaminem Szkolnym, Regulaminem wycieczki, szatni, stołówki, regulaminami pracowni komputerowej, sali gimnastycznej i innymi obowiązującymi w szkole.
 
III. Tworzenie bezpiecznego, wolnego od uzależnień środowiska wychowawczego szkoły.
  • Dyżury nauczycieli na korytarzach, w szatni, przed szkołą, na orliku, na dziedzińcu
  • Kontrola zachowań uczniów w toaletach
  • Ankietowanie środowiska szkolnego na temat bezpieczeństwa w szkole
  • Organizowanie spotkań z funkcjonariuszem do spraw nieletnich i ruchu drogowego.
  • Informowanie o sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu uczniów.
  • Zapoznanie uczniów z punktami statutu dotyczącymi zakazu używania środków uzależniających i opuszczania szkoły podczas zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych.
  • Szkolenia na kartę rowerową
  • Wspólpraca z Policją i Sądem
IV. Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa w szkole
  • Tworzenie bezpiecznej atmosfery w szkole i poza nią
  • Przygotowywanie gazetek,
  • Ferie zimowe – bezpieczne i zdrowe
  • Bezpieczne wakacje
  • Bezpieczna droga do szkoły/domu- prelekcje funkcjonariuszy Policji
  • Rozmowy podczas godzin wychowawczych ,zajęć świetlicowych
   

SZKOŁA PODSTAWOWA KLASY I – III

Cele

Zadania, formy realizacji

Odpowiedzialni

Rozwijanie samoświadomości, samopoznanie Ja i inni

Integracja zespołów klasowych.

Wychowawcy, pedagog szkolny.

Wzmacnianie poczucia własnej wartości (ja i moje miejsce w klasie).

Wychowawcy, pedagog szkolny.

Rozpoznawanie i nazywanie emocji (złość, agresja jak sobie z nią skutecznie radzić).

Pedagog szkolny.

Wyrabianie tolerancji w stosunku do innych.

Wychowawcy.

Budowanie zaufania, prawdomówność, sprawiedliwość

Wychowawcy.

Kształtowanie prawidłowego stosunku do osób niepełnosprawnych.

Wychowawcy, pedagog szkolny.

Uczenie alternatywnych sposobów spędzania wolnego czasu.

Wychowawcy

Wpajanie prawidłowych nawyków (odżywianie, stosowne ubieranie, ruch na świeżym powietrzu).

Wychowawcy, pielęgniarka

Zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego

Zapoznanie się z podstawowymi zasadami bezpieczeństwa.

Wychowawcy, policja, pedagog szkolny.

Gdzie szukać pomocy w różnych sytuacjach (pogadanka).

Pedagog szkolny.

Uświadomienie dzieciom różnic w kontaktach międzyludzkich (zaufanie i ostrożność, gdzie jest granica).

Wychowawca, psycholog z PPP.

Uświadomienie i różnicowanie sytuacji bezpiecznych i niebezpiecznych.

Zagrożenia wynikające z programów telewizyjnych przedstawiających przemoc, agresję, niebezpieczeństwo gier komputerowych i zagrożenia internetu

Wychowawca

Umiejętność radzenia sobie ze złością, agresją i przemocą oraz w sytuacjach trudnych

Zajęcia „Jak radzić sobie z przemocą, agresja i złością, Spotkania z policjantem na temat: „Zasady bezpiecznego zachowania się w szkole i poza nią”„Bezpieczeństwo w czasie drogi do szkoły”

„Rozwiązujemy trudne sytuacje w klasie”.

Wychowawca, pedagog szkolny, policjant

Promowanie zdrowego stylu życia

Realizacja programu ,,Nie Pal przy mnie Proszę”

Pogadanki na temat szkodliwości dymu nikotynowego. Pogadanki nt. roli i zasad przestrzegania higieny osobistej, Gazetki edukacyjne. Przybliżenie uczniom i rodzicom zagadnień związanych z problematyką wad postawy. Dostosowanie wielkości krzeseł i stolików do wysokości uczniów. Prowadzenie różnych form pozalekcyjnych zajęć sportowych. Udział w programach zdrowotnych organizowanych przez Sanepid

Wychowawcy, pedagog szkolny Pielęgniarka Nauczyciel wychowania fizycznego

Zagospodarowanie czasu wolnego uczniów

Koła zainteresowań, wiedzy, sportowe. Zajęcia świetlicowe - opiekuńczo-wychowawcze finansowane przez GOPS w Mikołajki Pom. Konkursy, wycieczki, imprezy szkolne.

Nauczyciele, wychowawcy, opiekun świetlicy, opiekun drużyny zuchowej

 

SZKOŁA PODSTAWOWA KLASY IV – VI

Cele

Zadania

Odpowiedzialni

Rozwijanie samoświadomości ( kim jestem?)

Rozpoznawanie i nazywanie emocji (jak sobie radzić ze złością i stresem).

Wychowawcy, pedagog szkolny.

Szukanie swoich słabych i mocnych stron (jaki jestem).

Wychowawcy, pedagog szkolny.

Poznawanie samego siebie (jak być nastolatkiem, problemy dojrzewania, higiena osobista).

Wychowawcy, pielęgniarka, nauczyciel przyrody.

Przeciwdziałanie stereotypom płci,

Wychowawcy, pedagog szkolny

Rozwijanie swoich zainteresowań i pasji.

Wychowawcy, nauczyciele WF.

Wprowadzenie do tematu uzależnienia

Pedagog szkolny.

Kształtowanie umiejętności interpersonalnych

Wprowadzanie zasad dobrej komunikacji (jak słuchać, jak mówić, komunikacja niewerbalna). Co to jest przyjaźń? Czy zasługuje na prawdziwego przyjaciela?. Życzliwość wobec siebie i innych. Zajęcia warsztatowe Klasa IV - warsztaty na temat „Postrzegamy siebie i rozumiemy swoje uczucia”

Klasa V - warsztaty na temat „Poznajemy siebie z własnego doświadczenia i opinii innych. Potrafimy jasno i precyzyjnie komunikować się z innymi”- 3 godz. Klasa VI- warsztaty na temat „ Proces komunikowania się w klasie szkolnej – bariery”. „ Moje słabe i mocne strony- akceptacja siebie, umiejętność samooceny”- 3 godz.

Każdy może być damą i dżentelmenem”

Wychowawcy, pedagog szkolny. Pedagog szkolny. Pedagog szkolny.

Nauka jak skutecznie rozwiązywać problemy.

Wychowawcy

Rozwijanie tolerancji

Wychowawcy, pedagog szkolny.

Zaufanie – co to jest, na czym polega.

Wychowawcy, pedagog szkolny

Kształtowanie właściwych postaw społecznych.

Zajęcia dotyczące praw i obowiązków ucznia. Warsztaty „Asertywność jako postawa, dzięki której możemy zachować swoją tożsamość i poczucie własnej wartości” Warsztaty „Jak radzić sobie ze stresem”

Wychowawcy, pedagog szkolny

Niwelowanie przejawów przemocy i agresji.

1.Zwiększenie świadomości, że uczeń może skutecznie poradzić sobie z sytuacjami nacisku(przemocy, agresji). 2.Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z własną i cudzą agresją. 3.Zwiększenie poczucia własnej wartości i poszanowanie tożsamości własnej i rówieśników. 4.Zwiększenie umiejętność radzenia sobie z emocjami, stresem i zagrożeniem.

6.Prowadzenie zajęć wychowawczych na temat radzenia sobie w sytuacjach trudnych. 7.Prowadzenie zajęć wychowawczych integrujących zespoły klasowe.

8.Spotkania z przedstawicielami Policji

9.Praca nad szacunkiem wobec siebie i innych.

10. Postawa nauczyciela – szacunek wobec ucznia; nauczyciel – wzorem. 11.Opracowanie klasowych kontraktów lub innych form umowy, dotyczących. eliminacji zachowań agresywnych.

12„Nie używam wulgaryzmów”, promowanie poprawnej polszczyzny poprzez konkursy, przedstawienia, turnieje, wystawy i inne

Wychowawcy ,pedagog szkolny, policjant,

1.Aktywizowanie uczniów do nauki

przez stosowanie aktywnych metod

pracy.

2. Organizacja cyklu zajęć

wzmacniających samoocenę. 3.Rozwijanie zainteresowań uczniów

poprzez poszerzanie oferty kół

zainteresowań

4.Indywidualizacja procesu nauczania

i oceniania w stosunku do

wybranych uczniów.

5.Wzmacnianie motywacji w systemie

oceniania – nagrody, dyplomy,

wyróżnienia

6. Wyposażenie rodziców w wiedzę

nt. przyczyn niepowodzeń

dydaktycznych oraz sposobów

pracy z uczniem w domu.

3. Konsekwentne przestrzeganie

zaleceń wydanych przez Poradnię Psychologiczno – Pedagogiczna

4. Zajęcia warsztatowe „Jak się uczyć?”.

5. Organizowanie konkursów szkolnych: wiedzy, artystycznych,sportowych

6. Stosowanie systematycznie na lekcjach krótkich form kontroli wiedzy i umiejętności – kartkówki

Nauczyciele wszystkich przedmiotów, wychowawcy, pedagog szkolny

Promocja Zdrowia

1.Prelekcja „W kręgu problemów

naszego życia- przyczyny i skutki

uzależnienia od dymu

tytoniowego”.

2.„Światowy dzień bez papierosa”. 3.Przeprowadzanie ankiet na temat

uzależnień.

4.„Droga do zdrowego życia” –

zajęcia profilaktyczne.

5.Spotkania z policją na temat

negatywnych skutków spożywania

alkoholu i palenia papierosów

6.Plakaty, tablice informacyjne dla

uczniów i rodziców.

7.Poradnictwo z zakresu pomocy i

wsparcia w walce z nałogiem. 8.Filmy edukacyjne.

9. Udział w spektaklach

profilaktycznych organizowanych

przez szkołę.

Wychowawcy, nauczyciel biologii, chemii, pedagog szkolny. Samorząd uczniowski. Wychowawcy, pedagog

Zagospodarowanie czasu wolnego

Koła zainteresowań, wiedzy, sportowe. Zajęcia świetlicowe - opiekuńczo-wychowawcze Konkursy, wycieczki, imprezy szkolne. Konsultacje przedmiotowe. Kursy przygotowujące do sprawdzianu i egzaminu gimnazjalnego.

Nauczyciele, wychowawcy, opiekun świetlicy.

 

GIMNAZJUM KLASY I- III

PROPAGOWANIE ZDROWEGO STYLU ŻYCIA I ALTERNATYWNEGO SPĘDZANIA CZASU WOLNEGO

Cele

Zadania

Odpowiedzialni

Nauka Zasad zdrowego stylu życia

-rozmowy rodziców z dziećmi, -pogadanki, dyskusje na godzinach wychowawczych, -realizacja edukacji prozdrowotnej, -cykl tematów realizowanych na lekcjach biologii - spotkania z pielęgniarką szkolną Rodzice, wychowawcy, nauczyciel biologii. wychowania fizycznego, higienistka szkolna

Rozwijanie sprawności fizycznej

lekcje wychowania fizycznego -imprezy sportowe, rozgrywki między klasowe, szkolne. Nauczyciele wychowania fizycznego

Dbanie o zdrowy styl życia dzieci i młodzieży

- prelekcje na temat szkodliwości długotrwałego siedzenia przed komputerem i telewizorem - stop cyberprzemocy - higiena pracy umysłowej Rodzice ,wszyscy nauczyciele( w szczególności nauczyciel informatyki ,pedagog szkolny)

Uświadomienie uczniom, iż człowiek , jego zdrowie, godność , stanowią wartość najwyższą

-rozmowy na lekcjach religii, języka polskiego, wiedzy o społeczeństwie a także w ramach godzin wychowawczych i wychowania do życia w rodzinie Nauczyciel religii, języka polskiego, wiedzy o społeczeństwie, wychowania do życia w rodzinie, wychowawcy

Organizowanie pomocy w nauce

-wychowawcy organizują pomoc koleżeńską, -w miarę potrzeb nauczyciele organizują zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze. -konsultacje przedmiotowe Wszyscy nauczyciele, uczniowie, samorząd uczniowski

Stwarzanie wychowankom warunków umożliwiających rozwój

nauczyciele stosują aktywne metody nauczania, -przestrzegają dobrych zasad i obyczajów szkoły, -aktywnie pełnią dyżury podczas przerw na korytarzach. -kontrolują uczniów i pilnują dyscypliny w klasie, -organizują pracę z uczniem zdolnym, -motywują uczniów do udziałów w zawodach sportowych, Wszyscy nauczyciele, pracownicy szkoły

Promowanie zachowań proekologicznych

- propagowanie akcji ekologicznych w środowisku lokalnym -zbiórka surowców wtórnych ( makulatura, baterie) Nauczyciel biologii

KSZTAŁTOWANIE UMIEJĘTNOŚCI INTERPERSONALNYCH

Zadania

Sposoby realizacji

Odpowiedzialni

Wzmacnianie więzi między rodzicami i dziećmi.

-Okazywanie szacunku rodzicom jako pierwszym wychowawcom. - efektywne wykorzystanie wywiadówek w celu wzmacniania więzi rodziców i dzieci.

Rodzice ,wszyscy nauczyciel

Wzmacnianie poczucia przynależności do grupy klasowej

- wycieczki klasowe, wyjazdy do kina, teatru, muzeum itp.Zabawy integracyjne, działania integrujące klasę np. wigilie klasowe. - obchody dnia wiosny -dyskoteki i inne spotkania okolicznościowe związane ze świętami i tradycjami  

Wychowawcy, samorząd klasowy, szkolny, opiekun samorządu szkolnego

Kształtowanie pozytywnych relacji między uczniami

Diagnozowanie zespołów klasowych -Integracja zespołów klasowych (na początku roku szkolnego) - umiejętność pracy zespołowej - szerzenie działalności charytatywnych

Wychowawcy , pedagog szkolny , Caritas

Organizacja pomocy uczniom mającym problemy w szkole i w domu

Organizowanie pomocy koleżeńskiej -Prowadzenie zajęć dydaktyczno – wyrównawczych - konsultacje przedmiotowe

Nauczyciele,S.U

Wzmacnianie poczucia własnej wartości

- rozbudzanie uczuć patriotycznych -przekazywanie informacji o bogatej przeszłości i tradycji narodu -motywowanie do udziału w akademiach i uroczystościach

Nauczyciel historii, języka polskiego, muzyki, religii, wychowawcy

Kształtowanie właściwych postaw uczniów poprzez ukazywanie odpowiednich wzorców

Kształtowanie poprawnej komunikacji

-podtrzymywanie tradycji związanych z organizacją apeli szkolnych -zaangażowanie religijne - organizowanie spotkań z ciekawymi ludzmi np. przedstawiciele samorządu lokalnego, hobbyści - integrowanie uczniów na zajęciach wychowawczych ( np.: zaufaj drugiej osobie, mówimy sobie miłe słowa, Utrwalanie 3 magicznych słów : proszę ,dziękuję, przepraszam. Zwracamy uwagę na kulturę słowa.

Wszyscy nauczyciele w szczególności (nauczyciele historii, j.polskiego, religii) wychowawcy ,pedagog szkolny

Wszyscy nauczyciele, wychowawcy , pracownicy szkoły

PROFILAKTUKA UZALEŻNIEŃ

Zadania

Sposoby realizacji

Odpowiedzialni

Dostarczanie wiedzy o szkodliwości palenia papierosów, picia alkoholu i zażywania środków odużających

-projekcje filmów, referaty, plakaty na temat uzależnień - prowadzenie zajęć warsztatowych z profilaktyki antynikotynowej oraz zajęć z zakresu przeciwdziałania piciu alkoholu - pozyskanie do współpracy w walce z nałogiem ,rodziców,policji i innych instytucji - udział w spektaklach profilaktycznych

Nauczyciel biologii, wychowawcy, pedagog szkolny

Uczenie podejmowania decyzji ze szczególnym uwzględnieniem konstruktywnego odmawiania

- kształtowanie umiejętności asertywnych -ćwiczenie umiejętności właściwego komunikowania się

Wychowawcy ,pedagog, nauczyciele j. polskiego ,religii

Propagowanie świadomego wybierania programów TV i racjonalnego korzystania z komputera

-zapoznanie z zagrożeniami jakie niesie Internet - zapobieganie szerzeniu się cyberprzemocy -przygotowanie ucznia do świadomego korzystania multimediów i i nternetu

Wychowawcy, nauczyciel informatyki

 

ELIMINOWANIE ZJAWISKA WAGAROWANIA

Zadania

Sposób realizacji

Odpowiedzialni

Współpraca z rodzicami w zakresie realizacji obowiązku szkolnego

Uświadomienie uczniom zagrożeń wynikających z przebywania poza szkołą bez opieki nauczycieli i rodziców

Budzenie poczucia zdyscyplinowania i odpowiedzialności za wyniki swojej pracy i swoją przyszłoś

-kształtowanie u rodziców postawy odpowiedzialności za postępowania dziecka w szkole - stała kontrola frekwencji na wszystkich zajęciach – analiza i rozliczanie -pogadanki ,dyskusje na godz. Wychowawczych

Wychowawcy, pedagog, nauczyciel WDŻ

-uświadamiające zagrożenia związane z wagarowaniem, -kształtowanie umiejętności asertywnego odmawiania – organizacja zajęć warsztatowych podczas lekcji wychowawczych, -pogadanki, dyskusje, na temat obowiązków wynikających z pełnienia określonych ról społecznych: ucznia, członka rodziny, itp.

Wszyscy nauczyciele

   

ELIMONOWANIE PRZEJAWÓW AGRESJI I PRZEMOCY W SZKOLE

Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni
Wzmacnianie poczucia odpowiedzialności za mienie własne i społeczne -spotkania uczniów, nauczycieli i dyrektora na apelach porządkowych, -pogadanki, dyskusje, scenki rodzajowe, plakaty., -przydział ucznia do ławki – informacja pisemna w dzienniku-dopilnowanie na wszystkich lekcjach aby uczeń siedział w swojej ławce Dyrekcja, nauczyciele, samorząd uczniowski, pracownicy szkoły.
Przeciwdziałanie i redukowanie agresji ( słownej ,psychicznej, fizycznej) w szkole ,w domu i w środowisku lokalnym -pogadanki na godzinach wychowawczych, - projekcja filmu, dyskusja w oparciu o obejrzany film, - indywidualne rozmowy z uczniami na temat zachowań agresywnych, - bieżąca analiza zeszytów uwag, dzienników z zachowania mająca na celu wyłonienie uczniów stosujących przemoc, agresję, - rozmowy z rodzicami uczniów agresywnych, współpraca z rodzicami tych uczniów w celu wyeliminowania niewłaściwych zachowań, - spotkania z przedstawicielami instytucji państwowych: policja, kurator sądowy, - skuteczne reagowanie na wszelkie przejawy agresji Wychowawcy, nauczyciele, pedagog, rodzice
Uczenie alternatywnych sposobów rozwiązywania konfliktów dyskusje i ćwiczenia na godzinach wychowawczych, - dramy, scenki rodzajowe, -stała kontrola działań dzieci przez rodziców i nauczycieli Rodzice, nauczyciele, wychowawcy
Kształtowanie umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami - wskazywanie wzorców pozytywnych zachowań, -dbałość o rozwój osobisty uczniów -stała kontrola działań dzieci poprzez rodziców i nauczycieli   Nauczyciele, wychowawcy ,pedagog, rodzice
Pokazanie rodzicom właściwych sposobów radzenia sobie z agresją u dzieci -wskazywanie wzorców pozytywnych zachowań, -dbałość o rozwój osobowości uczniów, -zwiększanie szacunku do samego siebie Wychowawcy ,pedagog szkolny
Podnoszenie kultury słowa , eliminowanie wulgaryzmów ze słownika ucznia -lekcje języka polskiego dotyczące kultury języka pisanego i mówionego, - dyskusje na lekcjach religii i godzinach wychowawczych. - natychmiastowe reagowanie wychowawcze na przypadki używania wulgaryzmów, - apele szkolne poświęcone tej Nauczyciele języka polskiego,religii wychowawcy  
   

Wyrabianie potrzeby uczenia się i rozwijania zainteresowań

Zadania

Sposób realizacji

Odpowiedzialni

Przygotowanie rodziców i nauczycieli do motywowania uczniów do nauki i pomagania im w trudnościach w uczeniu się uzupełnienie księgozbioru biblioteki szkolnej o pozycje dotyczące pracy z uczniem mającym trudności w nauce oraz efektywnych metod pracy umysłowej, - informowanie rodziców o możliwości korzystania z pomocy Poradni Pedagogiczno Psychologicznej, - konsultacje indywidualne dla uczniów i rodziców, Nauczyciel bibliotekarz Wychowawcy,pedagog
Rozwijanie zainteresowań naukowych wśród dzieci i młodzieży -stosowanie aktywnych metod nauczania, wykorzystywanie multimedialnych środków dydaktycznych, stosowanie technologii informacyjnej na zajęciach szkolnych, wykorzystywanie komputerowych programów edukacyjnych -ukazywanie młodych ludzi z najbliższego środowiska, którzy dzięki nauce osiągnęli życiowy sukces – zapraszanie do szkoły na spotkania z młodzieżą, -łączenie nauki z zabawą oraz „zdrową” rywalizacją, -mobilizacja zespołów klasowych oraz indywidualnych uczniów do pomocy koleżeńskiej Nauczyciele, wychowawcy ,pedagog,Samorząd uczniowski
Uczenie uczniów nowatorskich metod uczenia się. realizacja lekcji wychowawczych mających na celu pokazanie uczniom technik szybkiego uczenia się. - znajomienie uczniów z metodami uczenia się danego przedmiotu. -wykorzystanie komputera i zasobów Internetu do nauki szkolnej Wychowawcy , Pracownicy PPP, nauczyciele informatyki
Przygotowanie uczniów do wyboru szkoły ponadgimnazjalnej spotkania z psychologiem z Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej, - warsztaty zawodoznawcze. „Kim będę”, - udział w akcjach: Dzień Otwartej Szkoły, - wyjazd z uczniami klas trzecich na „Targi edukacyjne”, - udostępnianie aktualnych informacji o szkolnictwie ponadgimnazjalnym (gazetki informacyjne, informatory, strony WWW szkół ponadgimnazjalnych), Wychowawcy, psycholog z PPP, pedagog szkolny, Doradca zawodowy z Centrum Kariery

DZIAŁANIA SKIEROWANE DO RODZICÓW

Zadania

Formy realizacji

Informowanie rodziców o pracach szkoły   Zapoznanie ze Statutem Szkoły (w tym z WSO), Programem Wychowawczym, Programem Profilaktyki, regulaminami organizacyjnymi.
  • Przekazywanie sprawozdań z działalności szkoły w miesiącu wrześniu każdego roku.
  • Informowanie o wynikach sprawdzianu i egzaminu gimnazjalnego.
  • Zamieszczanie aktualności na stornie WWW szkoły
  • Informowanie o formach pomocy edukacyjnej, wychowawczej, opiekuńczej, socjalnej organizowa
 
Informowanie rodziców o funkcjonowaniu dziecka w szkole   Informowanie o wynikach w nauce i zachowaniu na zebraniach z rodzicami – przekazywanie kart informacyjnych i dniach otwartych – rozmowy indywidualne z nauczycielami uczącymi.
  • Indywidualne spotkania z wychowawcą i pedagogiem
  • Spotkania z pedagogiem organizowane dla rodziców.
Kontakt telefoniczny lub listowny z rodzicem 

DZIAŁANIA SKIEROWANE DO NAUCZYCIELI

Zadania

Formy realizacji

Propagowanie kursów i szkoleń   Informowanie o kursach i szkoleniach w pokoju nauczycielskim.
  • Kierowanie indywidualnych ofert do konkretnych nauczycieli – „poczta” w PN lub e-mailem.
  • Promowanie nauczycieli doskonalących się w profilaktyce
 
Organizacja szkoleń i warsztatów   Organizowanie szkoleń wewnętrznych w zespołach przedmiotowych.
  • Organizowanie szkoleń Rady Pedagogicznej przez instytucje zewnętrzne - spotkania ze specjalistami z zakresu dydaktyki, opieki i wychowania
 
Propagowanie literatury dotyczącej profilaktyki uzależnień , nauczania, wychowania i opieki   Pozyskiwanie i udostępnianie materiałów dotyczących profilaktyki uzależnień.
  • Informowanie o ciekawych stronach internetowych do wykorzystania przez nauczycieli
 
EWALUACJA Pod koniec roku szkolnego przeprowadzona będzie ewaluacja programu za pomocą ankiety, analizy zeszytów uwag, rozmów z wychowawcami. Osobami ankietowanymi będą rodzice oraz uczniowie naszej szkoły. Uzyskane wyniki posłużą do analizy przeprowadzonych działań, ich skuteczności oraz potrzeby wprowadzenia ewentualnych zmian. Ewaluacja będzie podstawą do tworzenia planu działań profilaktycznych na kolejny rok szkolny. Realizacja zagadnień na poszczególnych przedmiotach

Treści

Klasa

Przedmiot

1. Higiena osobista i otoczenia:
  • zasady pielęgnowania skóry i włosów,
  • hałas,
  • nadmierne nasłonecznienie,
  • używanie kosmetyków
I–IIIGodziny do dyspozycji wychowawcy, biologia, fizyka, plastyka2. Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc:
  • przepisy bezpieczeństwa w domu, Szkole i miejscu publicznym,
  • pierwsza pomoc w najczęstszych sytuacjach zagrożenia życia,
  • bezpieczeństwo w sieci
  I–III   IIGodziny do dyspozycji wychowawcy, wychowanie fizyczne3. Żywność i żywienie:
  • skład żywności,
  • układanie jadłospisów, ich różnice ze względu na stan zdrowia, wiek, rodzaj wykonywanej pracy,
  • higiena produkcji i przechowywania żywności,
  • prawa konsumenta,
  • reklama żywności
I, III         III   II I–III Godziny do dyspozycji wychowawcy, technika, matematyka, chemia   Technika, język polski     Godziny do dyspozycji wychowawcy, informatyka 4. Aktywność ruchowa i umysłowa:
  • aktywność fizyczna w różnych okresach życia i stanach zdrowia,
  • zalety regularnego uprawiania sportu i kształtowanie sylwetki,
  • wypoczynek bierny i czynny,
  • jak się uczyć, sposoby, metody efektywnego uczenia się,
  • higiena pracy umysłowej i snu,
  • zapobieganie trudnościom w uczeniu się,
  • organizacja czasu wolnego,
  • osoby niepełnosprawne i ich potrzeby
  III   I–II III   I–III Biologia, godziny do dyspozycji wychowawcy   Wychowanie fizyczne, godziny do dyspozycji wychowawcy Godziny do dyspozycji wychowawcy 5. Zachowania sprzyjające i zagrażające zdrowiu – podejmowanie odpowiedzialnych wyborów, korzystanie z pomocy służby zdrowiaII–IIIWychowanie fizyczne, język polski, godziny do dyspozycji wychowawcy6. Poczucie własnej wartości, dawanie i przyjmowanie wsparcia, asertywność, emocje, empatiaI–IIIGodziny do dyspozycji wychowawcy7. Przyczyny i skutki używania substancji psychoaktywnych:
  • papierosy i e-papierosy,
  • alkohol,
  • narkotyki, dopalacze, napoje energetyzujące,
  • leki
I–IIIGodziny do dyspozycji wychowawcy, biologia, wychowanie fizyczne, chemia8, Formy pomocy dla osób eksperymentujących i uzależnionych. Sposoby radzenia sobie w sytuacjach trudnychI–IIIGodziny do dyspozycji wychowawcy9. Przeciwdziałanie agresji:
  • kształtowanie postaw prospołecznych uczniów,
  • zapewnienie bezpieczeństwa w Szkole,
  • integracja zespołów klasowych,
  • nauka rozwiązywania konfliktów,
  • zapobieganie stresowi
I–IIIGodziny do dyspozycji wychowawcy10. Kultura osobista:
  • propagowanie kulturalnych sposobów komunikowania się,
  • walka z wulgaryzmami,
  • zasady savoir-vivre’u w różnych sytuacjach
I–IIIGodziny do dyspozycji wychowawcy, wszystkie przedmioty11. Wagary i niska frekwencja
  • procedury dotyczące obowiązku szkolnego,
  • konsekwencje opuszczania zajęć,
  • sukces szkolny
I–IIIGodziny do dyspozycji wychowawcy, wszystkie przedmioty Program profilaktyki został przedstawiony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu ………… i zatwierdzony do realizacji Uchwałą Rady Pedagogicznej nr ………… oraz Radzie Rodziców w dniu ………… i zatwierdzony Uchwałą Rady Rodziców nr …………     Przewodniczący Rady Pedagogicznej: ……………………………………………   Przewodniczący Rady Rodziców: …………………………………………………

Cele

Zadania

Odpowiedzialni

Nauka Zasad zdrowego stylu życia

-rozmowy rodziców z dziećmi,

-pogadanki, dyskusje na godzinach wychowawczych,

-realizacja edukacji prozdrowotnej,

-cykl tematów realizowanych na lekcjach biologii

- spotkania z pielęgniarką szkolną

Rodzice, wychowawcy, nauczyciel biologii. wychowania fizycznego, higienistka szkolna

Rozwijanie sprawności fizycznej

lekcje wychowania fizycznego

-imprezy sportowe, rozgrywki między klasowe, szkolne.

Nauczyciele wychowania fizycznego

Dbanie o zdrowy styl życia dzieci i młodzieży

- prelekcje na temat szkodliwości długotrwałego siedzenia przed komputerem i telewizorem

- stop cyberprzemocy

- higiena pracy umysłowej

Rodzice ,wszyscy nauczyciele( w szczególności nauczyciel informatyki ,pedagog szkolny)

Uświadomienie uczniom, iż człowiek , jego zdrowie, godność , stanowią wartość najwyższą

-rozmowy na lekcjach religii, języka polskiego, wiedzy o społeczeństwie a także w ramach godzin wychowawczych i wychowania do życia w rodzinie

Nauczyciel religii, języka polskiego, wiedzy o społeczeństwie, wychowania do życia w rodzinie, wychowawcy

Organizowanie pomocy w nauce

-wychowawcy organizują pomoc koleżeńską, -w miarę potrzeb nauczyciele organizują zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze. -konsultacje przedmiotowe

Wszyscy nauczyciele, uczniowie, samorząd uczniowski

Stwarzanie wychowankom warunków umożliwiających rozwój

nauczyciele stosują aktywne metody nauczania, -przestrzegają dobrych zasad i obyczajów szkoły, -aktywnie pełnią dyżury podczas przerw na korytarzach. -kontrolują uczniów i pilnują dyscypliny w klasie, -organizują pracę z uczniem zdolnym, -motywują uczniów do udziałów w zawodach sportowych,

Wszyscy nauczyciele, pracownicy szkoły

Promowanie zachowań proekologicznych

- propagowanie akcji ekologicznych w środowisku lokalnym -zbiórka surowców wtórnych ( makulatura, baterie)

Nauczyciel biologii

Polub nas!!!

PROGRAM dla szkół

Pomorskie żagle wiedzy

„POMORSKIE ŻAGLE WIEDZY -PARTNERSTWO GMINY KOSAKOWO” 

Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0

Laboratorium przyszłości

Imieniny